Prawa i obowiązki pracodawcy

Co może, czego nie może, a co musi pracodawca? Sprawdź i zadbaj o swoje interesy!

Pracodawcy mają to do siebie, że dużo wymagają, ale... od innych, nie od siebie. Do egzekwowania obowiązków pracowniczych i korzystania ze swoich praw są więc baaardzo chętni, do wypełniania swoich obowiązków – już niekoniecznie. Dlatego właśnie to ty – jako pracownik – powinieneś być dobrze obeznany w prawach i obowiązkach pracodawcy, abyś nie dał się wykorzystać czy nawet oszukać. Oczywiście nie sugerujemy, że pracodawcy z natury są nieuczciwi... Nigdy jednak nie wiadomo, na kogo ty trafisz – uzbrój się więc zawczasu w wiedzę, byś mógł się bronić!

Jakie obowiązki ma pracodawca?

O obowiązkach pracodawcy wobec pracownika szczegółowo opowiada rozdział pierwszy czwartego działu Kodeksu Pracy. Można tam wyczytać między innymi to, że pracodawca ma obowiązek...

• przeciwdziałać dyskryminacji podczas procesu zatrudniania,

• szanować godność pracownika oraz wszelkie inne jego dobra osobiste,

• zapoznać pracownika z zakresem jego służbowych obowiązków oraz sposobami ich wykonywania,

• zorganizować pracę w taki sposób, aby optymalnie wykorzystać nie tylko czas pracy, lecz także uzdolnienia i kwalifikacje pracowników,

• stosować się do norm i przepisów BHP, czyli po prostu zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy, a także przeszkolić ich w tym zakresie, poinformować o ewentualnych zagrożeniach i zapewnić ochronną odzież roboczą (w tym także obuwie),

• zapewnić pierwszą pomoc w razie wypadku,

• na czas wypłacać wynagrodzenie w wysokości zapisanej w umowie o pracę,

• ułatwiać pracownikom dalsze kształcenie się w kierunku podniesienia kwalifikacji zawodowych,

• zaspokajać potrzeby socjalne pracowników, jeśli go na to stać,

• być obiektywny i sprawiedliwy podczas oceniania pracowników i ich pracy,

• kierować pracowników na wstępne i okresowe badania lekarskie, a także za nie zapłacić,

• przeciwdziałać dyskryminacji i mobbingowi w miejscu pracy,

• niezwłocznie po ustaniu stosunku pracy wydać pracownikowi prawidłowo napisane świadectwo pracy.

Specjalne obowiązki pracodawcy wobec ciężarnych pracownic

Również i wobec pracownic w ciąży pracodawca ma swoje obowiązki – należą do nich:

• obowiązek stworzenia odpowiednich warunków zatrudnienia (np. zakaz przydzielania ciężarnym pracy na nocnej zmianie lub w godzinach nadliczbowych),

• obowiązek udzielenia zwolnienia na czas niezbędnych, zleconych ciężarnej przez lekarza badań, o ile wykonanie ich poza godzinami pracy nie jest możliwe.

Prawa pracodawcy

Niestety (dla ciebie jako pracownika), pracodawca ma nie tylko obowiązki wobec pracowników, lecz również i swoje prawa, które pracownicy powinni respektować. Do najważniejszych praw pracodawcy, o których wiedzieć powinien każdy pracownik (nawet ten potencjalny, który dopiero o pracę się stara), należą:

• prawo do żądania od pracownika starającego się o pracę informacji takich jak między innymi imię, nazwisko, PESEL, imiona rodziców, data urodzenia, miejsce zamieszkania, wykształcenie, przebieg zatrudnienia,

• prawo do ukarania karą upomnienia bądź nagany pracownika, który nie przestrzega ustalonego porządku, nie stosuje się do regulaminu pracy, przepisów BHP czy też przepisów przeciwpożarowych,

• prawo do ukarania karą pieniężną (nie wyższą niż jednodniowe wynagrodzenie) pracownika, który nie respektuje przepisów BHP lub przeciwpożarowych, stawia się do pracy nietrzeźwy, spożywa w pracy alkohol bądź też opuszcza swoje stanowisko bez pytania o zgodę czy usprawiedliwienia,

• prawo do dochodzenia odszkodowania od pracownika, który naruszył zasady konkurencji,

• prawo do zatrudniania i zwalniania pracowników.